Mahabharata - Book 06

Please click the [↭] button located at the bottom-right of your screen to toggle similarity map.

Book 06 – Chapter 041

BORI CE: 06-041-001

संजय उवाच
ततो धनंजयं दृष्ट्वा बाणगाण्डीवधारिणम्
पुनरेव महानादं व्यसृजन्त महारथाः

MN DUTT: 04-044-006

संजय उवाच ततो धनंजयं दृष्ट्वा बाणगाण्डीवधारिणम्
पुनरेव महानादं व्यसृजन्त महारथाः

M. N. Dutt: Sanjaya said Seeing Dhananjaya (Arjuna) take up once again his Gandiva and arrows, the great carwarriors (of the Pandava army) sent up a tremendous shout.

BORI CE: 06-041-002

पाण्डवाः सोमकाश्चैव ये चैषामनुयायिनः
दध्मुश्च मुदिताः शङ्खान्वीराः सागरसंभवान्

MN DUTT: 04-044-007

पाण्डवाः सोमकाश्चैव ये चैषामनुयायिनः
दध्मुश्च मुदिताः शङ्खान् वीराः सागरसम्भवान्

M. N. Dutt: Those heroes, the Pandavas, and the Somakas, and those that followed them, blew their sea-born conchs in great delight.

BORI CE: 06-041-003

ततो भेर्यश्च पेश्यश्च क्रकचा गोविषाणिकाः
सहसैवाभ्यहन्यन्त ततः शब्दो महानभूत्

MN DUTT: 04-044-008

M. N. Dutt: Drums and Peshis and Krakachas and cowhorns were beat and blown together and the uproar made was very loud.

BORI CE: 06-041-004

अथ देवाः सगन्धर्वाः पितरश्च जनेश्वर
सिद्धचारणसंघाश्च समीयुस्ते दिदृक्षया

MN DUTT: 04-044-009

तथा देवाः सगन्धर्वाः पितरच जनाधिप
सिद्धचारणसंघाश्च समीयुस्ते दिदृक्षया

M. N. Dutt: O ruler of men, then there came the celestial, the Gandharvas, the Pitris, the Siddhas and the Charanas with the desire of witnessing (the battle).

BORI CE: 06-041-005

ऋषयश्च महाभागाः पुरस्कृत्य शतक्रतुम्
समीयुस्तत्र सहिता द्रष्टुं तद्वैशसं महत्

MN DUTT: 04-044-010

M. N. Dutt: The highly blessed Rishis came there in a body with Shatakratu (Indra) at their head, so that they might see the great slaughter.

BORI CE: 06-041-006

ततो युधिष्ठिरो दृष्ट्वा युद्धाय सुसमुद्यते
ते सेने सागरप्रख्ये मुहुः प्रचलिते नृप

BORI CE: 06-041-007

विमुच्य कवचं वीरो निक्षिप्य च वरायुधम्
अवरुह्य रथात्तूर्णं पद्भ्यामेव कृताञ्जलिः

BORI CE: 06-041-008

पितामहमभिप्रेक्ष्य धर्मराजो युधिष्ठिरः
वाग्यतः प्रययौ येन प्राङ्मुखो रिपुवाहिनीम्

MN DUTT: 04-044-011

ततो युधिष्ठिरो दृष्ट्वा युद्धाय समवस्थिते
ते सेने सागरप्रख्ये मुहुः प्रचलिते नृप
विमुच्य कवचं वीरो निक्षिष्य च वरायुधम्
अवरुह्य रथात् क्षिप्रं पद्भ्यामेव कृताञ्जलिः
पितामहमभिप्रेक्ष्य धर्मराजो युधिष्ठिरः
वाग्यतः प्रययौ येन प्राङ्मुखो रिपुवाहिनीम्

M. N. Dutt: O king, seeing the two armies, which resembled two oceans, ready for the battle and marching continually forward, the brave king Yudhishthira, Dharmaraja, put off his Armour and cast aside his excellent weapons. Then soon alighting from his chariot, he proceeded with joined hands, and with restrained speech towards the direction where the hostile host stood loO king at the grand father and facing the east.

BORI CE: 06-041-009

तं प्रयान्तमभिप्रेक्ष्य कुन्तीपुत्रो धनंजयः
अवतीर्य रथात्तूर्णं भ्रातृभिः सहितोऽन्वयात्

MN DUTT: 04-044-012

तं प्रयान्तमभिप्रेक्ष्य कुन्तीपुत्रो धनंजयः
अवतीर्य रथात् तूर्णं भ्रातृभिः सहितोऽन्वयात्

M. N. Dutt: Seeing him proceed, the son of Kunti, Dhananjaya, soon alighted from his car and followed him accompanied by all his brothers.

BORI CE: 06-041-010

वासुदेवश्च भगवान्पृष्ठतोऽनुजगाम ह
यथामुख्याश्च राजानस्तमन्वाजग्मुरुत्सुकाः

MN DUTT: 04-044-013

वासुदेवश्च भगवान् पृष्ठतोऽनुजगाम तम्
तथा मुख्याश्च राजानस्तच्चित्ता जग्मुरुत्सुकाः

M. N. Dutt: The lord Vasudeva also followed him. The chief kings also (of Yudhisthira's army) followed him in great anxiety.

BORI CE: 06-041-011

अर्जुन उवाच
किं ते व्यवसितं राजन्यदस्मानपहाय वै
पद्भ्यामेव प्रयातोऽसि प्राङ्मुखो रिपुवाहिनीम्

MN DUTT: 04-044-014

अर्जुन उवाच किं ते व्यवसितं राजन् यदस्मानपहाय वै
पद्भ्यामेव प्रयातोऽसि प्राङ्मुखो रिपुवाहिनीम्

M. N. Dutt: Arjuna said O king, what is this you are doing that abandoning us you proceed on foot, face eastwards to the enemy's army.

BORI CE: 06-041-012

भीमसेन उवाच
क्व गमिष्यसि राजेन्द्र निक्षिप्तकवचायुधः
दंशितेष्वरिसैन्येषु भ्रातॄनुत्सृज्य पार्थिव

MN DUTT: 04-044-015

भीमसेन उवाच क्व गमिष्यसि राजेन्द्र निक्षिप्तकवचायुधः
दंशितेष्वरिसैन्येषु भ्रातृनुत्सृज्य पार्थिव

M. N. Dutt: Bhima said O great king, where are you going, O ruler of earth, putting aside your Armour and weapons, you go towards the enemy's warriors clad in Armour, thus abandoning your brothers,

BORI CE: 06-041-013

नकुल उवाच
एवंगते त्वयि ज्येष्ठे मम भ्रातरि भारत
भीर्मे दुनोति हृदयं ब्रूहि गन्ता भवान्क्व नु

MN DUTT: 04-044-016

नकुल उवाच एवं गते त्वयि ज्येष्ठ मम भ्रातरि भारत
भीमें दुनोति हृदयं ब्रूहि गन्ता भवान् क्व नु

M. N. Dutt: Nakula said O descendant of Bharata, you are my eldest brother. Fear troubles my heart on account of your this proceeding (towards the enemy); Tell us where you are going.

BORI CE: 06-041-014

सहदेव उवाच
अस्मिन्रणसमूहे वै वर्तमाने महाभये
योद्धव्ये क्व नु गन्तासि शत्रूनभिमुखो नृप

MN DUTT: 04-044-017

सहदेव उवाच अस्मिन् रणसमूहे वै वर्तमाने महाभये
उत्सृज्य क्क नु गन्तासि शत्रूनभिमुखो नृप

M. N. Dutt: Sahadeva said o kin, when these hostile troops, both numerous and terrible, stand here to fight with us, where do you go to their directions?

BORI CE: 06-041-015

संजय उवाच
एवमाभाष्यमाणोऽपि भ्रातृभिः कुरुनन्दन
नोवाच वाग्यतः किंचिद्गच्छत्येव युधिष्ठिरः

MN DUTT: 04-044-018

संजय उवाच एवमाभाष्यमाणोऽपि भ्रातृभिः कुरुनन्दनः
नोवाच वाग्यतः किंचिद् गच्छत्येव युधिष्ठिरः

M. N. Dutt: Sanjaya said O descendant of Kuru, though he was thus addressed by his brothers, yet he continued to proceed without uttering a word.

BORI CE: 06-041-016

तानुवाच महाप्राज्ञो वासुदेवो महामनाः
अभिप्रायोऽस्य विज्ञातो मयेति प्रहसन्निव

MN DUTT: 04-044-019

तानुवाच महाप्राज्ञो वासुदेवो महामनाः
अभिप्रायोऽस्य विज्ञातो मयेति प्रहसन्निर

M. N. Dutt: To them then the high-souled and the greatly wise Vasudeva thus smilingly spoke "His intention is known to me".

BORI CE: 06-041-017

एष भीष्मं तथा द्रोणं गौतमं शल्यमेव च
अनुमान्य गुरून्सर्वान्योत्स्यते पार्थिवोऽरिभिः

MN DUTT: 04-044-020

एष भीष्मं तथा द्रोणं गौतमं शल्यमेव च
अनुमान्य गुरून् सर्वान् योत्स्यते पार्थिवोऽरिभिः

M. N. Dutt: Having (first) paid his respects to all the Gurus, such as Bhishma, Drona, Kripa and Shalya, he will fight with the enemy.

BORI CE: 06-041-018

श्रूयते हि पुराकल्पे गुरूनननुमान्य यः
युध्यते स भवेद्व्यक्तमपध्यातो महत्तरैः

BORI CE: 06-041-019

अनुमान्य यथाशास्त्रं यस्तु युध्येन्महत्तरैः
ध्रुवस्तस्य जयो युद्धे भवेदिति मतिर्मम

BORI CE: 06-041-020

एवं ब्रुवति कृष्णे तु धार्तराष्ट्रचमूं प्रति
हाहाकारो महानासीन्निःशब्दास्त्वपरेऽभवन्

BORI CE: 06-041-021

दृष्ट्वा युधिष्ठिरं दूराद्धार्तराष्ट्रस्य सैनिकाः
मिथः संकथयां चक्रुर्नेशोऽस्ति कुलपांसनः

MN DUTT: 04-044-021

श्रूयते हि पुराकल्पे गुरूनननुमान्य यः
युध्यते स भवेद् व्यक्तमपध्यातो महत्तरैः
अनुमान्य यथाशास्त्रं यस्तु युध्येन्महत्तरैः
ध्रुवस्तस्य जयो युद्धे भवेदिति मतिर्मम
एवं ब्रुवति कृष्णेऽत्र धार्तराष्ट्रचमूं प्रति
हाहाकारो महानासीन्निःशब्दास्त्वपरेऽभवन्
दृष्ट्वा युधिष्ठिरं दूराद् धार्तराष्ट्रस्य सैनिकाः
मिथः संकथयाञ्चक्रुरेषो हि कुलपांसनः

M. N. Dutt: It is heard in the old history that he, who, having paid his respects to the reverend preceptors and relatives, according to the Shastras, fights with those that are his superiors, is certain to win victory in battle. This is my opinion. When Krishna was saying this, a loud uproar of “Alas" and "Oh" rose in the ranks of the troops remained quiet. Seeing Yudhishthira, the heroic warriors of Dhritarashtra's son thus talked amongst themselves. “This fellow is an infamous wretch of his race. It is apparent that this king is coming in terror to Bhishma.

BORI CE: 06-041-022

व्यक्तं भीत इवाभ्येति राजासौ भीष्ममन्तिकात्
युधिष्ठिरः ससोदर्यः शरणार्थं प्रयाचकः

BORI CE: 06-041-023

धनंजये कथं नाथे पाण्डवे च वृकोदरे
नकुले सहदेवे च भीतोऽभ्येति च पाण्डवः

BORI CE: 06-041-024

न नूनं क्षत्रियकुले जातः संप्रथिते भुवि
यथास्य हृदयं भीतमल्पसत्त्वस्य संयुगे

MN DUTT: 04-044-022

व्यक्ति भीत इवाभ्येति राजासौ भीष्ममन्तिकम्
युधिष्ठिरः ससोदर्यः शरणार्थं प्रयाचकः
धनंजये कथं नाथे पाण्डवे च वृकोदरे
नकुले सहदेवे च भीतिरभ्येति पाण्डवम्
न नूनं क्षत्रियकुले जातः सम्प्रथिते भुवि
यथाऽस्य हृदयं भीतमल्यसत्त्वस्य संयुगे

M. N. Dutt: Yudhishthira with his brothers has become a sceker after Bhishma's protection. When Dhananjaya is protector and the sons of Pandu, Vrikodara (Bhima), Nakula and Sahadeva, why does this Pandavas (Yudhishthira) come (to Bhishma) in fear. Though celebrated in the world, this one could never have been born in the Kshatriya order, for he is weak and his heart is filled with fear of battle”. Then those warriors all praised the Kurus.

BORI CE: 06-041-025

ततस्ते क्षत्रियाः सर्वे प्रशंसन्ति स्म कौरवान्
हृष्टाः सुमनसो भूत्वा चैलानि दुधुवुः पृथक्

BORI CE: 06-041-026

व्यनिन्दन्त ततः सर्वे योधास्तत्र विशां पते
युधिष्ठिरं ससोदर्यं सहितं केशवेन ह

BORI CE: 06-041-027

ततस्तत्कौरवं सैन्यं धिक्कृत्वा तु युधिष्ठिरम्
निःशब्दमभवत्तूर्णं पुनरेव विशां पते

MN DUTT: 04-044-023

ततस्ते सैनिकाः सर्वे प्रशंसन्ति स्म कौरवान्
हृष्टाः सुमनसो भूत्वा चैलानि दुधुवुश्च ह
व्यनिन्दश्च तथा सर्वे योधास्तव विशाम्पते
युधिष्ठिरं ससोदर्यं सहितं केशवेन हि
ततस्तत् कौरवं सैन्यं धिक्कृत्वा तु युधिष्ठिरम्
निःशब्दमभवत् तूर्णं पुनरेव विशाम्पते

M. N. Dutt: Becoming greatly pleased, all of them waved their garments with cheerful hearts, 0 king, all the warriors then blamed Yudhishthira with his brothers along with Keshava (Krishna), O king, then the Kuru army crying shame to Yudhishthira again became quiet. What will this king say? What will Bhishma say in reply?

BORI CE: 06-041-028

किं नु वक्ष्यति राजासौ किं भीष्मः प्रतिवक्ष्यति
किं भीमः समरश्लाघी किं नु कृष्णार्जुनाविति

BORI CE: 06-041-029

विवक्षितं किमस्येति संशयः सुमहानभूत्
उभयोः सेनयो राजन्युधिष्ठिरकृते तदा

BORI CE: 06-041-030

स विगाह्य चमूं शत्रोः शरशक्तिसमाकुलाम्
भीष्ममेवाभ्ययात्तूर्णं भ्रातृभिः परिवारितः

BORI CE: 06-041-031

तमुवाच ततः पादौ कराभ्यां पीड्य पाण्डवः
भीष्मं शांतनवं राजा युद्धाय समुपस्थितम्

MN DUTT: 04-044-024

किं नु वक्ष्यति राजासौ किं भीष्मः प्रतिवक्ष्यति
किं भीमः सपरश्लीघी किं नु कृष्णार्जुनाविति
विवक्षितं किमस्येति संशयः सुमहानभूत्
उभयोः सेनयो राजन् युधिष्ठिरकृते तदा
सोऽवगाह्य चमूं शत्रोः शरशक्तिसमाकुलाम्
भीष्ममेवाभ्ययात् तूर्णं भ्रातृभिः परिवारितः
तमुवाच ततः पादौ कराभ्यां पीड्य पाण्डवः
भीष्मं शान्तनवं राजा युद्धाय समुपस्थितम्

M. N. Dutt: What will Bhima who is ever boastful of his prowess in battle and what Krishna and Arjuna say? What has Yudhishthira to say? O great king, the curiosity of both the armies in respect of Yudhishthira was great. (In the mean time) the king entered the hostile army full of arrows and darts. He then quickly proceeded towards Bhishma, surrounded by his brothers. Seizing his feet with his two hands, the king (Yudhishthira), the son of Pandu, then thus spoke to Bhishma, the son of Shantanu, who was then ready for battle.

BORI CE: 06-041-032

युधिष्ठिर उवाच
आमन्त्रये त्वां दुर्धर्ष योत्स्ये तात त्वया सह
अनुजानीहि मां तात आशिषश्च प्रयोजय

MN DUTT: 04-044-025

युधिष्ठिर उवाच आमन्त्रये त्वां दुर्धर्ष त्वया योत्स्यामहे सहा अनुजानीहि मां तात आशिषश्च प्रयोजय

M. N. Dutt: Yudhishthira said O invincible one, I bow to you. We shall fight with you. Grant us your permission; give us your blessings.

BORI CE: 06-041-033

भीष्म उवाच
यद्येवं नाभिगच्छेथा युधि मां पृथिवीपते
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय भारत

MN DUTT: 04-044-026

भीष्म उवाच यद्येवं नाभिगच्छेथा युधि मां पृथिवीपते
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय भारत

M. N. Dutt: Bhishma said Oruler of earth, O great king, O descendant of Bharata, if you had not come to me in this battle, I would have cursed you for bringing about your defeat.

BORI CE: 06-041-034

प्रीतोऽस्मि पुत्र युध्यस्व जयमाप्नुहि पाण्डव
यत्तेऽभिलषितं चान्यत्तदवाप्नुहि संयुगे

MN DUTT: 04-044-027

प्रीतोऽहं पुत्र युध्यस्व जयमाप्नुहि पाण्डव
यत् तेऽभिलषितं चान्यत् तदवाप्नुहि संयुगे

M. N. Dutt: O son, I am pleased with you. O son of Pandu, fight and obtain victory. Whatever else you have desired to obtain, get them all in this battle.

BORI CE: 06-041-035

व्रियतां च वरः पार्थ किमस्मत्तोऽभिकाङ्क्षसि
एवं गते महाराज न तवास्ति पराजयः

MN DUTT: 04-044-028

वियतां च वरः पार्थ किमस्मत्तोऽभिकाडक्षसि
एवंगते महाराज न तवास्ति पराजयः

M. N. Dutt: O son of Pritha, ask for a boon which you desire to get. O great king, if it so happens, then defeat will not be yours.

BORI CE: 06-041-036

अर्थस्य पुरुषो दासो दासस्त्वर्थो न कस्यचित्
इति सत्यं महाराज बद्धोऽस्म्यर्थेन कौरवैः

MN DUTT: 04-044-029

M. N. Dutt: O king, a man is the slave of wealth, but wealth is no one's slave. This is very true. I am bound to the Kurus by wealth.

BORI CE: 06-041-037

अतस्त्वां क्लीबवद्वाक्यं ब्रवीमि कुरुनन्दन
हृतोऽस्म्यर्थेन कौरव्य युद्धादन्यत्किमिच्छसि

MN DUTT: 04-044-030

अत्स्त्वां क्लीबवद् वाक्यं ब्रवीमि कुरुनन्दन
भृतोऽस्म्यर्थेन कौरव्य युद्धादन्यत् किमिच्छसि

M. N. Dutt: O descendant of Kuru, it is for this I am, like a eunuch, uttering these words that I am bound to the Kurus by wealth. Except battle, What do you desire?

BORI CE: 06-041-038

युधिष्ठिर उवाच
मन्त्रयस्व महाप्राज्ञ हितैषी मम नित्यशः
युध्यस्व कौरवस्यार्थे ममैष सततं वरः

MN DUTT: 04-044-031

युधिष्ठिर उवाच मन्त्रयस्व महाबाहो हितैषी मम नित्यशः
युध्यस्व कौरवस्यार्थे ममैष सततं वरः

M. N. Dutt: Yudhishthira said O greatly wise one, desiring my welfare from day to day look after my interest. Fight for the sake of the Kurus, this is my prayer.

BORI CE: 06-041-039

भीष्म उवाच
राजन्किमत्र साह्यं ते करोमि कुरुनन्दन
कामं योत्स्ये परस्यार्थे ब्रूहि यत्ते विवक्षितम्

MN DUTT: 04-044-032

भीष्म उवाच राजन् किमत्र साह्यं ते करोमि कुरुनन्दन
कामं योत्स्ये परस्यार्थे ब्रूहि यत् ते विवक्षितम्

M. N. Dutt: Bhishma said O king, O descendant of Kuru, what can I do for you. I shall of course fight on behalf of your enemies. Tell me what can I do for you?

BORI CE: 06-041-040

युधिष्ठिर उवाच
कथं जयेयं संग्रामे भवन्तमपराजितम्
एतन्मे मन्त्रय हितं यदि श्रेयः प्रपश्यसि

MN DUTT: 04-044-033

युधिष्ठिर उवाच कथं जयेयं संग्रामे भवन्तभपराजितम्
एतन्मे मन्त्रय हितं यदि श्रेयः प्रपश्यसि

M. N. Dutt: Yudhishthira said O sire, I bow to you. I ask you (tell us) how we shall be able to vanquish you who are invincible. Tell me this, it is for my benefit, if you see any good in it.

BORI CE: 06-041-041

भीष्म उवाच
न तं पश्यामि कौन्तेय यो मां युध्यन्तमाहवे
विजयेत पुमान्कश्चिदपि साक्षाच्छतक्रतुः

MN DUTT: 04-044-034

भीष्म उवाच नैनं पश्यामि कौन्तेय यो मां युध्यन्तमाहवे
विजयेत पुमान् कश्चित् साक्षादपि शतक्रतुः

M. N. Dutt: Bhishma said O son of Kunti, I do not see the person who, even if he be the lord of the celestial-can defeat me in battle when I fight.

BORI CE: 06-041-042

युधिष्ठिर उवाच
हन्त पृच्छामि तस्मात्त्वां पितामह नमोऽस्तु ते
जयोपायं ब्रवीहि त्वमात्मनः समरे परैः

MN DUTT: 04-044-035

युधिष्ठिर उवाच हन्त पृच्छामि तस्मात् त्वां पितामह नमोऽस्तु ते
वधोपायं ब्रवीहि त्वमात्मनः समरे परैः

M. N. Dutt: Yudhishthira said O grandfather, I bow to you. I ask you, tell us how your death might be caused by your enemy.

BORI CE: 06-041-043

भीष्म उवाच
न शत्रुं तात पश्यामि समरे यो जयेत माम्
न तावन्मृत्युकालो मे पुनरागमनं कुरु

MN DUTT: 04-044-036

भीष्म उवाच न स्म तं तात पश्यामि समरे यो जयेत माम्
न तावन्मृत्युकालोऽपि पुनरागमनं कुरु

M. N. Dutt: Bhishma said O sire, I do not find the man who can defeat me in battle. The time for my death is not yet come. (On some future occasion) come to me.

BORI CE: 06-041-044

संजय उवाच
ततो युधिष्ठिरो वाक्यं भीष्मस्य कुरुनन्दन
शिरसा प्रतिजग्राह भूयस्तमभिवाद्य च

MN DUTT: 04-044-037

संजय उवाच ततो युधिष्ठिरो वाक्यं भीष्मस्य कुरुनन्दन
शिरसा प्रतिजग्राह भूयस्तमभिवाद्य च

M. N. Dutt: Sanjaya said O descendant of Kuru, Yudhishthira then once more saluted him and accepted his words with bent head.

BORI CE: 06-041-045

प्रायात्पुनर्महाबाहुराचार्यस्य रथं प्रति
पश्यतां सर्वसैन्यानां मध्येन भ्रातृभिः सह

MN DUTT: 04-044-038

प्रायात् पुनर्महाबाहुराचार्यस्य रथं प्रति
पश्यतां सर्वसैन्यानां मध्येन भ्रातृभिः सह

M. N. Dutt: That mighty-armed hero surrounded by his brother then went towards the chariot of the preceptor (Drona) through the fines of soldiers who all looked at him.

BORI CE: 06-041-046

स द्रोणमभिवाद्याथ कृत्वा चैव प्रदक्षिणम्
उवाच वाचा दुर्धर्षमात्मनिःश्रेयसं वचः

MN DUTT: 04-044-039

स द्रोणमभिवाद्याथ कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम्
उवाच राजा दुर्धर्षमात्मनिःश्रेयसं वचः

M. N. Dutt: Then bowing down to Drona and walking round him, he spoke these words to that invincible hero, words beneficial to him.

BORI CE: 06-041-047

आमन्त्रये त्वां भगवन्योत्स्ये विगतकल्मषः
जयेयं च रिपून्सर्वाननुज्ञातस्त्वया द्विज

MN DUTT: 04-044-040

आमन्त्रये त्वां भगवन् योत्स्ये विगतकल्मषः
कथं जये रिपून् सर्वाननुज्ञातस्त्वया द्विज

M. N. Dutt: Yudhishthira said "O invincible hero, I ask you, (tell me) how I may fight without incurring any sin, and how, O Brahmana, with your permission I may vanquish all my enemies".

BORI CE: 06-041-048

द्रोण उवाच
यदि मां नाभिगच्छेथा युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय सर्वशः

MN DUTT: 04-044-041

द्रोण उवाच यदि मां नाभिगच्छेया युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय सर्वशः

M. N. Dutt: Drona said O king, if having resolved to fight, you filled to have come to me, I would have cursed you for bringing about your defeat.

BORI CE: 06-041-049

तद्युधिष्ठिर तुष्टोऽस्मि पूजितश्च त्वयानघ
अनुजानामि युध्यस्व विजयं समवाप्नुहि

MN DUTT: 04-044-042

तद् युधिष्ठिर तुष्टोऽस्मि पूजितश्च त्वयाऽनघ
अनुजानामि युध्यस्व विजयं समवाप्नुहि

M. N. Dutt: O Yudhishthira, O sinless one, I am now pleased and honoured by you. I give you permission. Fight and win victory.

BORI CE: 06-041-050

करवाणि च ते कामं ब्रूहि यत्तेऽभिकाङ्क्षितम्
एवं गते महाराज युद्धादन्यत्किमिच्छसि

MN DUTT: 04-044-043

करवाणि च ते कामं ब्रूहि त्वमभिकाक्षितम्
एवंगते महाराज युद्धादन्यत् किमिच्छसि

M. N. Dutt: I shall also fulfill your desire. Tell me what you have to say. Battle excepted tell me what you desire to get.

BORI CE: 06-041-051

MN DUTT: 04-044-044

अर्थस्य पुरुषोदासो दासस्त्वर्थो न कस्यचित्
इति सत्यं महाराज बद्धोऽस्यर्थेन कौरवैः

M. N. Dutt: A man is the slave of wealth, but wealth is the slave of none. O king, this is a great truth. I am bound to the Kurus by their wealth.

BORI CE: 06-041-052

अतस्त्वां क्लीबवद्ब्रूमो युद्धादन्यत्किमिच्छसि
योत्स्यामि कौरवस्यार्थे तवाशास्यो जयो मया

BORI CE: 06-041-053

युधिष्ठिर उवाच
जयमाशास्स्व मे ब्रह्मन्मन्त्रयस्व च मद्धितम्
युध्यस्व कौरवस्यार्थे वर एष वृतो मया

MN DUTT: 04-044-045

ब्रवीम्येतत् क्लीववत् त्वां युद्धादन्यत् किमिच्छसि
योत्स्येऽहं कौरवस्यार्थे तवाशास्यो जयो मया
जपमाशास्व ब्रह्मन् मन्त्रयस्व च यद्धितम्
युद्ध्यस्व कौरवस्यार्थे वर एष वृतो मया

M. N. Dutt: It is for this like a cunuch I am telling you the following-“Battle excepted what do you wish to get” I shall fight on behalf of the Kurus; but I shall pray for your victory. O Brahmana, pray for my victory and advise me what is good to me. Fight for the Kurus. This is the boon I ask from you.

BORI CE: 06-041-054

द्रोण उवाच
ध्रुवस्ते विजयो राजन्यस्य मन्त्री हरिस्तव
अहं च त्वाभिजानामि रणे शत्रून्विजेष्यसि

MN DUTT: 04-044-046

मे द्रोण उवाच ध्रुवस्ते विजयो राजन् यस्य मन्त्री हरिस्तव
अहं त्वामभिजानामि रणे शत्रून् विमोक्ष्यसे

M. N. Dutt: Yudhishthira said O king, victory is certain to you-who have Krishna as your counselor. I wish that you will defeat your enemy in this battle.

BORI CE: 06-041-055

यतो धर्मस्ततः कृष्णो यतः कृष्णस्ततो जयः
युध्यस्व गच्छ कौन्तेय पृच्छ मां किं ब्रवीमि ते

MN DUTT: 04-044-047

यतो धर्मस्ततः कृष्णो यत: कृष्णस्ततो जयः
युद्ध्यस्व गच्छ कौन्तेये पृच्छं मां किं ब्रवीमि ते

M. N. Dutt: Drona said Where there is righteousness there is Krishna. Where there is Krishna, victory is certain to be there. O son of Kunti, go and fight. Ask me, what shall I speak to you?

BORI CE: 06-041-056

युधिष्ठिर उवाच
पृच्छामि त्वां द्विजश्रेष्ठ शृणु मे यद्विवक्षितम्
कथं जयेयं संग्रामे भवन्तमपराजितम्

MN DUTT: 04-044-048

युधिष्ठिर उवाच पृच्छामि त्वा द्विजश्रेष्ठ शृणु यन्मेऽभिकाक्षितम्
कथं जयेयं संग्रामे भवन्तमपराजितम्

M. N. Dutt: Yudhishthira said O foremost of Brahmanas, I ask you, hear what I have to say. How shall we in battle defeat you who are invincible?

BORI CE: 06-041-057

द्रोण उवाच
न तेऽस्ति विजयस्तावद्यावद्युध्याम्यहं रणे
ममाशु निधने राजन्यतस्व सह सोदरैः

MN DUTT: 04-044-049

द्रोण उवाच न तेऽस्ति विजयस्तावद् यावद् युद्ध्याम्यहं रणे
ममाशु निधने राजन् यतस्व सह सोदरैः

M. N. Dutt: Drona said As long as I fight, so long victory cannot be yours. O king, therefore with the help of your brothers try to kill me soon.

BORI CE: 06-041-058

युधिष्ठिर उवाच
हन्त तस्मान्महाबाहो वधोपायं वदात्मनः
आचार्य प्रणिपत्यैष पृच्छामि त्वां नमोऽस्तु ते

MN DUTT: 04-044-050

युधिष्ठिर उवाच हन्त तस्मान्महाबाहो बधोपायं वदात्मनः
आचार्य प्रणिपत्यैष पृच्छामि त्वां नमोऽस्तु ते

M. N. Dutt: Yudhishthira said O mighty-armed one, tell us the means of your death. O preceptor, prostrating myself to your feet I ask you this. I bow to you.

BORI CE: 06-041-059

द्रोण उवाच
न शत्रुं तात पश्यामि यो मां हन्याद्रणे स्थितम्
युध्यमानं सुसंरब्धं शरवर्षौघवर्षिणम्

MN DUTT: 04-044-051

द्रोण उवाच न शत्रु तात पश्यामि यो मां हन्याद् रथे स्थितम्
युध्यमानं सुसंरब्धं शरवर्षांघवर्षिणम्

M. N. Dutt: arms Drona said O son, I cannot see such an antagonist who may kill me when I stand in battle, when I fight with my anger excited and when I scatter incessantly shower of arrows.

BORI CE: 06-041-060

ऋते प्रायगतं राजन्न्यस्तशस्त्रमचेतनम्
हन्यान्मां युधि योधानां सत्यमेतद्ब्रवीमि ते

MN DUTT: 04-044-052

M. N. Dutt: O king, except when I shall be prepared for death, having abandoned my and withdrawing myself from all surrounding sights, none will be able to kill me. What I tell you in true.

BORI CE: 06-041-061

शस्त्रं चाहं रणे जह्यां श्रुत्वा सुमहदप्रियम्
श्रद्धेयवाक्यात्पुरुषादेतत्सत्यं ब्रवीमि ते

MN DUTT: 04-044-053

शस्त्रं ग्राहं रणे जह्यां श्रुत्वा महदप्रियम्
श्रद्धेयवाक्यात् पुरुषादेतत् सत्यं ब्रवीमि ते

M. N. Dutt: I tell you also that having heard something very disagreeable from some creditable source, I will abandon my arms in the battle.

BORI CE: 06-041-062

संजय उवाच
एतच्छ्रुत्वा महाराज भारद्वाजस्य धीमतः
अनुमान्य तमाचार्यं प्रायाच्छारद्वतं प्रति

MN DUTT: 04-044-054

संजय उवाच एतच्छ्रुत्वा महाराज भारद्वाजस्य धीमतः
अनुमान्य तमाचार्य प्रायाच्छारद्वतं प्रति

M. N. Dutt: Sanjaya said O king, having heard these words of the wise son of Bharadvaja and also having honoured the preceptor, he (Yudhishthira) went towards the son of Sharadvata (Kripa).

BORI CE: 06-041-063

सोऽभिवाद्य कृपं राजा कृत्वा चापि प्रदक्षिणम्
उवाच दुर्धर्षतमं वाक्यं वाक्यविशारदः

MN DUTT: 04-044-055

सोऽभिवाद्य कृपं राजा कृत्वा चापि प्रदक्षिणम्
उवाच दुर्धर्षतमं वाक्यं वाक्यविदां वरः

M. N. Dutt: Bowing down to Kripa and walking round him, O king, Yudhishthira, accomplished in speech, thus spoke to that greatly brave warrior.

BORI CE: 06-041-064

अनुमानये त्वां योत्स्यामि गुरो विगतकल्मषः
जयेयं च रिपून्सर्वाननुज्ञातस्त्वयानघ

MN DUTT: 04-044-056

युधिष्ठिर उवाच अनुमानये त्वां योत्स्येऽहं गुरो विगतकल्मषः
जयेयं च रिपून् सर्वाननुज्ञातस्त्वयाऽनघ

M. N. Dutt: Yudhishthira said "O preceptor, with your permission I will fight without incurring sin. O sinless one, if I get your permission, I shall (certainly) defeat my enemy.

BORI CE: 06-041-065

कृप उवाच
यदि मां नाभिगच्छेथा युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय सर्वशः

MN DUTT: 04-044-057

कृप उवाच यदि मां नाभिगच्छेथा युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय सर्वशः

M. N. Dutt: Kripa said "If having resolved to fight, you failed to have come to me, I would have cursed you, O king, for bringing about your defeat.

BORI CE: 06-041-066

MN DUTT: 04-044-058

M. N. Dutt: A man is the slave of wealth, but wealth is the slave of none. O king, this is the truth. I am bound to the Kurus by wealth.

BORI CE: 06-041-067

तेषामर्थे महाराज योद्धव्यमिति मे मतिः
अतस्त्वां क्लीबवद्ब्रूमि युद्धादन्यत्किमिच्छसि

MN DUTT: 04-044-059

तेषामर्थे महाराज योद्धव्यमिति मे मतिः
अतस्त्वां क्लीबवद् ब्रूयां युद्धादन्यत् किमिच्छसि

M. N. Dutt: O king, I must fight for them. I therefore speck like a eunuch in telling you, “Battle excepted, what do you desire to get?"

BORI CE: 06-041-068

युधिष्ठिर उवाच
हन्त पृच्छामि ते तस्मादाचार्य शृणु मे वचः

MN DUTT: 04-044-060

युधिष्ठिर उवाच हन्त पृच्छामि ते तस्मादाचार्य शृणु मे वचः

M. N. Dutt: Yudhishthira said O preceptor, I ask you therefore, listen to me.

BORI CE: 06-041-069

संजय उवाच
इत्युक्त्वा व्यथितो राजा नोवाच गतचेतनः
तं गौतमः प्रत्युवाच विज्ञायास्य विवक्षितम्
अवध्योऽहं महीपाल युध्यस्व जयमाप्नुहि

MN DUTT: 04-044-061

इत्युक्त्वा व्यथितो राजा नोवाच गतचेतनः
संजय उवाच तं गौतमः प्रत्युवाच विज्ञायास्य विवक्षितम्
अवध्योऽहं महीपाल युद्ध्यस्व जयमाप्नुहि

M. N. Dutt: Sanjaya said Saying this, the king became greatly agitated. Being deprived of his sense, he stood silent. knowing however what he desired to say, the son of Gautama (Kripa) thus spoke to him, "O king, I am incapable of being killed. Fight and win victory.

BORI CE: 06-041-070

प्रीतस्त्वभिगमेनाहं जयं तव नराधिप
आशासिष्ये सदोत्थाय सत्यमेतद्ब्रवीमि ते

MN DUTT: 04-044-062

प्रीतस्तेऽभिगमेनाहं जयं तव नराधिप
आशासिष्ये सदोत्थाय सत्यमेतद् ब्रवीमि ते

M. N. Dutt: I am pleased by your coming. O king, rising every day (from my bed), I shall pray for your victory. I truly speak this to you.

BORI CE: 06-041-071

एतच्छ्रुत्वा महाराज गौतमस्य वचस्तदा
अनुमान्य कृपं राजा प्रययौ येन मद्रराट्

MN DUTT: 04-044-063

एतच्छ्रुत्वा महाराज गौतमस्य विशाम्पते
अनुमान्य कृपं राजा प्रययौ येन मद्रराट्

M. N. Dutt: O king, having heard these words of Gautama (Kripa) and after having paid him due respect, the king went to the place where the Madra king was.

BORI CE: 06-041-072

स शल्यमभिवाद्याथ कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम्
उवाच राजा दुर्धर्षमात्मनिःश्रेयसं वचः

MN DUTT: 04-044-064

स शल्यमभिवाद्याथ कृत्वा चाभिप्रदक्षिणम्
उवाच राजा दुर्धर्शमात्मनिःश्रेयसं वचः

M. N. Dutt: Bowing to Shalya and walking round him, the king spoke to that invincible warrior these words beneficial to him.

BORI CE: 06-041-073

अनुमानये त्वां योत्स्यामि गुरो विगतकल्मषः
जयेयं च महाराज अनुज्ञातस्त्वया रिपून्

MN DUTT: 04-044-065

अनुमानये त्वां दुर्धर्ष योत्स्ये विगतकल्मषः
जयेयं नु परान् राजन्ननुज्ञातस्त्वया रिपून्

M. N. Dutt: Yudhishthira said O invincible hero, if I fight with your perinission, I will not incur sin. With your permission I shall defeat my enemies.

BORI CE: 06-041-074

शल्य उवाच
यदि मां नाभिगच्छेथा युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय वै रणे

MN DUTT: 04-044-066

शल्य उवाच यदि मां नाधिगच्छेथा युद्धाय कृतनिश्चयः
शपेयं त्वां महाराज पराभावाय वै रणे

M. N. Dutt: Shalya said If having resolved to fight, O king, you failed to have come to me, I would have then cursed you for brining about your defeat.

BORI CE: 06-041-075

तुष्टोऽस्मि पूजितश्चास्मि यत्काङ्क्षसि तदस्तु ते
अनुजानामि चैव त्वां युध्यस्व जयमाप्नुहि

MN DUTT: 04-044-067

तुष्टोऽस्मि पूजितश्चास्मि यत् काङ्क्षसि तदस्तु ते
अनुजानामि चैव त्वां युध्यस्व जयमाप्नुहि

M. N. Dutt: I am very much pleased with you. I am much honoured by you. Let it be as you desire, I give you permission, fight and win victory.

BORI CE: 06-041-076

ब्रूहि चैव परं वीर केनार्थः किं ददामि ते
एवं गते महाराज युद्धादन्यत्किमिच्छसि

MN DUTT: 04-044-068

ब्रूहि चैव परं वीरं केनार्थः किं ददामि ते
एवंगते महाराज युद्धादन्यत् किमिच्छसि

M. N. Dutt: O hero, speck, what do you want? What shall I give you. O king, battle excepted, what do you desire to get?

BORI CE: 06-041-077

MN DUTT: 04-044-069

अर्थस्य पुरुषो दासो दासस्त्वर्थो न कस्यचित्
इति सत्यं महाराज बद्धोऽस्म्यर्थन कौरवैः

M. N. Dutt: A man is the slave of wealth, but wealth is the slave of none, O king, this is the truth. I am bound to the Kurus by wealth.

BORI CE: 06-041-078

करिष्यामि हि ते कामं भागिनेय यथेप्सितम्
ब्रवीम्यतः क्लीबवत्त्वां युद्धादन्यत्किमिच्छसि

MN DUTT: 04-044-070

करिष्यामि हि ते कामं भागिनेय यथेप्सितम्
ब्रवीम्यतः क्लीबवत् त्वां युद्धादन्यत् किमिच्छसि
८३

M. N. Dutt: O nephew, it is for this I am speaking to you like a eunuch. I shall do as you desire. Battle excepted, what do you wise to get?

BORI CE: 06-041-079

युधिष्ठिर उवाच
मन्त्रयस्व महाराज नित्यं मद्धितमुत्तमम्
कामं युध्य परस्यार्थे वरमेतद्वृणोम्यहम्

MN DUTT: 04-044-071

युधिष्ठिर उवाच मन्त्रयस्व महाराज नित्यं मद्धितमुत्तमम्
कामं युद्ध्य परस्यार्थे वरमेतं वृणोम्यहम्

M. N. Dutt: Yudhishthira said O king, think daily of what is beneficial to me. Fight as you please with the focs. This is the boon I ask from you.

BORI CE: 06-041-080

शल्य उवाच
ब्रूहि किमत्र साह्यं ते करोमि नृपसत्तम
कामं योत्स्ये परस्यार्थे वृतोऽस्म्यर्थेन कौरवैः

MN DUTT: 04-044-072

शल्य उवाच किमत्र ब्रूहि साह्यं ते करोमि नृपसत्तम
कामं योत्स्ये परस्यार्थे बद्धोऽस्म्यर्थेन कौरवैः

M. N. Dutt: Shalya said O fire of kings, in the present circumstances what help can I render to you? I shall of course fight on behalf of your enemy, for I have been made one of their party by the Kurus with their wealth.

BORI CE: 06-041-081

युधिष्ठिर उवाच
स एव मे वरः सत्य उद्योगे यस्त्वया कृतः
सूतपुत्रस्य संग्रामे कार्यस्तेजोवधस्त्वया

MN DUTT: 04-044-073

युधिष्ठिर उवाच स एव मे वरः शल्य उद्योगे यस्त्वया कृतः
सूतपुत्रस्य संग्रामे कार्यस्तेजोवधस्त्वया

M. N. Dutt: Yudhishthira said O Shalya, this was the boon I asked during the preparations for this battle. The prowess of the Suta's son (Karna) should be weakened by you in battle.

BORI CE: 06-041-082

शल्य उवाच
संपत्स्यत्येष ते कामः कुन्तीपुत्र यथेप्सितः
गच्छ युध्यस्व विस्रब्धं प्रतिजाने जयं तव

MN DUTT: 04-044-074

शल्य उवाच सम्पत्स्यत्येष ते कामः कुन्तीपुत्र यथेप्सितम्
गच्छ युध्यस्व विश्रब्धः प्रतिजाने वचस्तव

M. N. Dutt: Shalya said O Yudhishthira, O son of Kunti, your this desire will be fulfilled. Go, fight as you please. I shall pray for your victory.

BORI CE: 06-041-083

संजय उवाच
अनुमान्याथ कौन्तेयो मातुलं मद्रकेश्वरम्
निर्जगाम महासैन्याद्भ्रातृभिः परिवारितः

MN DUTT: 04-044-075

संजय उवाच अनुमान्याथ कौन्तेयो मातुलं मद्रकेश्वरम्
निर्जगाम महासैन्याद् भ्रातृभिः परिवारितः

M. N. Dutt: Sanjaya said Having received the permission of his maternal uncle (Shalya) the king of the Madra, the son of Kunti (Yudhishthira), surrounded by his brothers, came out of the vast (Kuru) army.

BORI CE: 06-041-084

वासुदेवस्तु राधेयमाहवेऽभिजगाम वै
तत एनमुवाचेदं पाण्डवार्थे गदाग्रजः

MN DUTT: 04-044-076

वासुदेवस्तु राधेयमाहवेऽभिजगाम वै
तत एनमुवाचेदं पाण्डवार्थे गदाग्रजः

M. N. Dutt: Vasudeva (Krishna) then went to Radha's son (Karna) on the field of battle for the sake of the Pandavas, the eldest brother of Gada, then thus spoke to Karna.

BORI CE: 06-041-085

श्रुतं मे कर्ण भीष्मस्य द्वेषात्किल न योत्स्यसि
अस्मान्वरय राधेय यावद्भीष्मो न हन्यते

MN DUTT: 04-044-077

श्रुतं मे कर्ण भीष्मस्य द्वेषात् किल न योत्स्यसे
अस्मान् वरय राधेय यावद् भीष्मो न हन्यते

M. N. Dutt: "O Karna, I have heard that from the hatred you bear for Bhishma you will not fight. O son of Radha, come to our side, so long Bhishma is not killed.

BORI CE: 06-041-086

हते तु भीष्मे राधेय पुनरेष्यसि संयुगे
धार्तराष्ट्रस्य साहाय्यं यदि पश्यसि चेत्समम्

MN DUTT: 04-044-078

हते तु भीष्मे राधेय पुनरेष्यसि संयुगम्
धार्तराष्ट्रस्य साहाय्यं यदि पश्यसि चेत् समम्

M. N. Dutt: O son of Radha, when Bhishma will be killed, you may come back and fight on Duryodhana's side, if you have no particular lcaning for any party.

BORI CE: 06-041-087

कर्ण उवाच
न विप्रियं करिष्यामि धार्तराष्ट्रस्य केशव
त्यक्तप्राणं हि मां विद्धि दुर्योधनहितैषिणम्

MN DUTT: 04-044-079

कर्ण उवाच वचनं कृष्णः न विप्रियं करिष्यामि धार्तराष्ट्रस्य केशव
त्यक्तप्राणं हि मां विद्धि दुर्योधनहितैषिणम्

M. N. Dutt: Karna said O Keshava, I shall not do anything that is disagreeable to Dhritarashtra's son (Duryodhana), I am ever devoted to him, know, that my life has been cast off for him.

BORI CE: 06-041-088

संजय उवाच
तच्छ्रुत्वा वचनं कृष्णः संन्यवर्तत भारत
युधिष्ठिरपुरोगैश्च पाण्डवैः सह संगतः

MN DUTT: 04-044-080

संजय उवाच तच्छ्रुत्वा सन्यवर्तत भारत
युधिष्ठिरपुरोगैश्च पाण्डवैः सह संगतः

M. N. Dutt: Sanjaya said Having heard these words, Krishna stopped. O descendant of Bharata, he then returned to the Pandavas headed by Yudhishthira.

BORI CE: 06-041-089

अथ सैन्यस्य मध्ये तु प्राक्रोशत्पाण्डवाग्रजः
योऽस्मान्वृणोति तदहं वरये साह्यकारणात्

MN DUTT: 04-044-081

अथ सैन्यस्य मध्ये तु प्राक्रोशत् पाण्डवाग्रजः
योऽस्मान् वृणोति तमहं वरये साह्यकारणात्

M. N. Dutt: Then, in the midst of all the warriors the eldest Pandava thus loudly exclaimed "He, who will choose us, will be considered by us as our ally".

BORI CE: 06-041-090

अथ तान्समभिप्रेक्ष्य युयुत्सुरिदमब्रवीत्
प्रीतात्मा धर्मराजानं कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्

MN DUTT: 04-044-082

अथ तान् समभिप्रेक्ष्य युयुत्सुरिदमब्रवीत्
प्रीतात्मा धर्मराजाः कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्

M. N. Dutt: Thereupon Yuyutsu thus spoke with a cheerful heart to the son of Kunti, Dharamraja Yudhishthira.

BORI CE: 06-041-091

अहं योत्स्यामि मिषतः संयुगे धार्तराष्ट्रजान्
युष्मदर्थे महाराज यदि मां वृणुषेऽनघ

MN DUTT: 04-044-083

अहं योत्स्यामि भवतः संयुगे धृतराष्ट्रजान्
युष्मदर्थं महाराज यदि मां वृणुषेऽनघ

M. N. Dutt: I shall fight under you in this battle. O sinless one. I shall fight on your side, if you accept me.

BORI CE: 06-041-092

युधिष्ठिर उवाच
एह्येहि सर्वे योत्स्यामस्तव भ्रातॄनपण्डितान्
युयुत्सो वासुदेवश्च वयं च ब्रूम सर्वशः

MN DUTT: 04-044-084

युधिष्ठिर उवाच एह्येहि सर्वे योत्स्यामस्तव भ्रातूनपण्डितान्
युयुत्सो वासुदेवश्च वयं च ब्रूम सर्वशः

M. N. Dutt: Yudhishthira said Come, come, all of us will fight with your foolish brothers. O Yuyutsu, both Vasudeva and all of us say.

BORI CE: 06-041-093

वृणोमि त्वां महाबाहो युध्यस्व मम कारणात्
त्वयि पिण्डश्च तन्तुश्च धृतराष्ट्रस्य दृश्यते

MN DUTT: 04-044-085

वृणोमि त्वां महाबाहो युद्ध्यस्व मम कारणात्
त्वयि पिण्डश्च तन्तुश्च धृतराष्ट्रस्य दृश्यते

M. N. Dutt: I accept you, O mighty-armed hero, fight for my cause. It appears the thread of Dhritarashtra's line, as well as his funeral cake, will rest on you.

BORI CE: 06-041-094

भजस्वास्मान्राजपुत्र भजमानान्महाद्युते
न भविष्यति दुर्बुद्धिर्धार्तराष्ट्रोऽत्यमर्षणः

MN DUTT: 04-044-086

भजस्वास्मान् राजपुत्र भजमानान् महाद्युते
न भविष्यति दुर्बुद्धिर्धार्तराष्ट्रोऽत्यमर्षणः

M. N. Dutt: O prince, O effulgent one, accept us that accept you; the wrathful and foolish Duryodhana will not live.

BORI CE: 06-041-095

संजय उवाच
ततो युयुत्सुः कौरव्यः परित्यज्य सुतांस्तव
जगाम पाण्डुपुत्राणां सेनां विश्राव्य दुन्दुभिम्

MN DUTT: 04-044-087

संजय उवाच ततो युयुत्सुः कौरव्यान् परित्यज्यसुतांस्तव
जगाम पाण्डुपुत्राणां सेनां विश्राव्य दुन्दुभिम्

M. N. Dutt: Sanjaya said Then abandoning the Kurus, your son, Yuyutsu, went over to the army of the Pandavas with the best of drums and cymbals.

BORI CE: 06-041-096

ततो युधिष्ठिरो राजा संप्रहृष्टः सहानुजैः
जग्राह कवचं भूयो दीप्तिमत्कनकोज्ज्वलम्

BORI CE: 06-041-097

प्रत्यपद्यन्त ते सर्वे रथान्स्वान्पुरुषर्षभाः
ततो व्यूहं यथापूर्वं प्रत्यव्यूहन्त ते पुनः

MN DUTT: 04-044-088

ततो युधिष्ठिरो राजा सम्प्रहृष्टः सहानुजः
जग्राह कवचं भूयो दीप्तिमत् कनकोज्ज्वम्
प्रत्यपद्यन्त ते सर्वे स्वस्थान् पुरुषर्षभाः
ततो व्यूहं यथापूर्वं प्रत्यव्यूहन्त ते पुनः

M. N. Dutt: Those foremost of men then all ascended their respective chariots. They placed their troops in battle-array,

BORI CE: 06-041-098

अवादयन्दुन्दुभींश्च शतशश्चैव पुष्करान्
सिंहनादांश्च विविधान्विनेदुः पुरुषर्षभाः

MN DUTT: 04-044-089

अवादयन् दुन्दुभीश्च शतशश्चैव पुष्करान्
सिंहनादांश्च विविधान् विनेदुः पुरुषर्षभाः

M. N. Dutt: They ordered thousands of drums and cymbals to be played. Those foremost of men themselves also sent up lion-like roars.

BORI CE: 06-041-099

रथस्थान्पुरुषव्याघ्रान्पाण्डवान्प्रेक्ष्य पार्थिवाः
धृष्टद्युम्नादयः सर्वे पुनर्जहृषिरे मुदा

MN DUTT: 04-044-090

रथस्थान् पुरुषव्याघ्रान् पाण्डवान् प्रेक्ष्य पार्थिवाः
धृष्टद्युम्नादयः सर्वे पुनर्जहृषिरे तदा

M. N. Dutt: ¡Seeing those foremost of men, the Pandavas, seated on their cars, the kings with Dhrishtadyumna and other once more sent up shouts of joy.

BORI CE: 06-041-100

गौरवं पाण्डुपुत्राणां मान्यान्मानयतां च तान्
दृष्ट्वा महीक्षितस्तत्र पूजयां चक्रिरे भृशम्

MN DUTT: 04-044-091

गौरवं पाण्डुपुत्राणां मान्यान् मानयतां च तान्
दृष्ट्वा महीक्षितस्तत्र पूजयाञ्चक्रिरे भृशम्

M. N. Dutt: Seeing the nobleness of the Pandavas, who had paid due honour to those that deserved it, all the kings highly praised them.

BORI CE: 06-041-101

सौहृदं च कृपां चैव प्राप्तकालं महात्मनाम्
दयां च ज्ञातिषु परां कथयां चक्रिरे नृपाः

MN DUTT: 04-044-092

सौहृदं च कृपां चैव प्राप्तकालं महात्मनाम्
दयां च ज्ञातिषु परां कथयाञ्चक्रिरे नृपाः

M. N. Dutt: They talked amongst themselves about the friendship, compassion and kindness kinsmen displayed on every occasion by those high-minded men.

BORI CE: 06-041-102

साधु साध्विति सर्वत्र निश्चेरुः स्तुतिसंहिताः
वाचः पुण्याः कीर्तिमतां मनोहृदयहर्षिणीः

MN DUTT: 04-044-093

साधु साध्विति सर्वत्र निश्चेरुः स्तुतिसंहिताः
वाचः पुण्याः कीर्तिमतां मनोहृदयहर्षणाः

M. N. Dutt: "Excellent", Excellent" were the words shouted everywhere. Eulogistic hymns for those illustrious men were chanted by all. The minds and hearts of every one were attracted towards them.

BORI CE: 06-041-103

म्लेच्छाश्चार्याश्च ये तत्र ददृशुः शुश्रुवुस्तदा
वृत्तं तत्पाण्डुपुत्राणां रुरुदुस्ते सगद्गदाः

MN DUTT: 04-044-094

म्लेच्छाश्चार्याश्च ये तत्र ददृशुः शुश्रुवुस्तथा
वृत्तं तत् पाण्डुपुत्राणां रुरुदुस्ते सगद्गदाः

M. N. Dutt: Both the Aryas and the Mlecchas that saw or heard of this conduct of the Pandavas all wept with their voice choked with tears.

BORI CE: 06-041-104

ततो जघ्नुर्महाभेरीः शतशश्चैव पुष्करान्
शङ्खांश्च गोक्षीरनिभान्दध्मुर्हृष्टा मनस्विनः

MN DUTT: 04-044-095

ततो जघ्नुर्महाभेरीः शतशश्च सहस्रशः
शङ्खाश्च गोक्षीरनिभान् दध्मुर्हष्टा मनस्विनः

M. N. Dutt: to Those greatly powerful also ordered hundreds and hundreds of large drums and Pushkaras to be sounded and thousands and thousands of conchs all as white as the milk of the cows to be loudly blown.

Home | About | Back to Book 06 Contents | ← Chapter 40 | Chapter 42 →