Mahabharata - Book 07

Please click the [↭] button located at the bottom-right of your screen to toggle similarity map.

Book 07 – Chapter 125

BORI CE: 07-125-001

संजय उवाच
सैन्धवे निहते राजन्पुत्रस्तव सुयोधनः
अश्रुक्लिन्नमुखो दीनो निरुत्साहो द्विषज्जये
अमन्यतार्जुनसमो योधो भुवि न विद्यते

MN DUTT: 05-150-001

संजय उवाच सैन्धवे निहते राजन् पुत्रस्तव सुयोधनः
अश्रुपूर्णमुखो दीनो निरुत्साहो द्विषज्जये

M. N. Dutt: Sanjaya said O monarch, the king of Sindhu being slain, your son Suyodhana, with his eyes full of tears, became (greatly) dejected and despaired of defeating his enemies.

Corresponding verse not found in BORI CE

MN DUTT: 05-150-002

दुर्मना निःश्वसन् दुष्टो भग्नदंष्ट्र इवोरगः
आगस्कृत् सर्वलोकस्य पुत्रस्तेऽऽर्तिं परामगात्

M. N. Dutt: (And) with his mind weighted down with sorrow and breathing hot sighs like a snake whose (poison) tooth has been broken that offender, against the whole world, felt excruciating agony (if mind).

Corresponding verse not found in BORI CE

MN DUTT: 05-150-003

दृष्ट्वा तत्कदनं घोरं स्वबलस्य कृतं महत्
जिष्णुना भीमसेनेन सात्वतेन च संयुगे

M. N. Dutt: Seeing that Jishnu, Bhimasena and Satvatta were making a great and dreadful havoc of his army.

Corresponding verse not found in BORI CE

MN DUTT: 05-150-004

स विवर्णः कृशो दीनो वाष्पविप्लुतलोचनः
अमन्यतार्जुनसमो न योद्धा भुवि विद्यते

M. N. Dutt: He turned thin and pale and became (greatly) dispirited. And with his eyes filled with tears he began to think that there was no warrior on earth who mighty be match for Arjuna.

BORI CE: 07-125-002

न द्रोणो न च राधेयो नाश्वत्थामा कृपो न च
क्रुद्धस्य प्रमुखे स्थातुं पर्याप्ता इति मारिष

MN DUTT: 05-150-005

न द्रोणो न च राधेयो नाश्वत्थामा कृपो न च
क्रुद्धस्य समरे स्थातुं पर्याप्ता इति मारिष

M. N. Dutt: Neither Drona, nor the son of Radha, nor Ashvatthama nor Kripa is capable of standing before him (Arjuna) when he is angry, O worshipful one.

BORI CE: 07-125-003

निर्जित्य हि रणे पार्थः सर्वान्मम महारथान्
अवधीत्सैन्धवं संख्ये नैनं कश्चिदवारयत्

MN DUTT: 05-150-006

निर्जित्य हि रणे पार्थः सर्वान् मम महारथान्
अवधीत् सैन्धवं संख्ये न च कश्चिदवारयत्

M. N. Dutt: (And Suyodhana, thought within himself.) No was able to resist him when having defeated all the great car-warriors on my side, Partha slew the king of Sindhus.

BORI CE: 07-125-004

सर्वथा हतमेवैतत्कौरवाणां महद्बलम्
न ह्यस्य विद्यते त्राता साक्षादपि पुरंदरः

MN DUTT: 05-150-007

सर्वथा हतमेवेदं कौरवाणां महद् बलम्
न ह्यस्य विद्यते त्राता साक्षादपि पुरंदरः

M. N. Dutt: The son of Pandu has totally destroyed my vast army. (I think) even Purandara himself in person cannot protect it.

BORI CE: 07-125-005

यमुपाश्रित्य संग्रामे कृतः शस्त्रसमुद्यमः
स कर्णो निर्जितः संख्ये हतश्चैव जयद्रथः

MN DUTT: 05-150-008

यमुपाश्रित्य संग्रामे कृतः शस्त्रमुद्यमः
स को निर्जितः संख्ये हतश्चैव जयद्रथः

M. N. Dutt: Even Karna, depending upon whom, I had engaged in this passage at arms in battle, has been defeated in encounter and Jayadratha slain.

BORI CE: 07-125-006

परुषाणि सभामध्ये प्रोक्तवान्यः स्म पाण्डवान्
स कर्णो निर्जितः संख्ये सैन्धवश्च निपातितः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 07-125-007

यस्य वीर्यं समाश्रित्य शमं याचन्तमच्युतम्
तृणवत्तमहं मन्ये स कर्णो निर्जितो युधि

MN DUTT: 05-150-009

यस्य वीर्यं समाश्रित्य शमं याचन्तमच्युतम्
तृणवत् तमहं मन्ये स कर्णो निर्जितो युधि

M. N. Dutt: Relying upon whose prowess 1 regarded that undeteriorating one (i.e., Krishna) who sued for peace, (something) like a straw, that Karna has been defeated in battle.

BORI CE: 07-125-008

एवं क्लान्तमना राजन्नुपायाद्द्रोणमीक्षितुम्
आगस्कृत्सर्वलोकस्य पुत्रस्ते भरतर्षभ

MN DUTT: 05-150-010

एवं कान्तमना राजन्नुपायाद् द्रोणमीक्षितुम्
आगस्कृत् सर्वलोकस्य पुत्रस्ते भरतर्षभ

M. N. Dutt: Thus dejected at heart, O king, O the most exalted of the Bharatas, your son, the offender against the whole world, came to seen Drona.

BORI CE: 07-125-009

ततस्तत्सर्वमाचख्यौ कुरूणां वैशसं महत्
परान्विजयतश्चापि धार्तराष्ट्रान्निमज्जतः

MN DUTT: 05-150-011

ततस्तत्सर्वमाचख्यौ कुरूणां वैशसं महत्
परान् विजयतश्चापि धार्तराष्ट्रानं निमजतः

M. N. Dutt: He then told (Drona) all about the great slaughter of the Kurus, the victory of the enemies and the great disaster of the followers of Dhritarashtra.

BORI CE: 07-125-010

दुर्योधन उवाच
पश्य मूर्धावसिक्तानामाचार्य कदनं कृतम्
कृत्वा प्रमुखतः शूरं भीष्मं मम पितामहम्

MN DUTT: 05-150-012

पश्य मूर्धाभिषिक्तानामाचार्य कदनं महत्
कृत्वा प्रमुखतः शूरं भीष्मं मम पितामहम्

M. N. Dutt: “O Preceptor," (Duryodhana (continued), "Behold this great carnage of those whose heads have undergone the sacred coronation bath, headed by my heroic grandsire Bhisma,

BORI CE: 07-125-011

तं निहत्य प्रलुब्धोऽयं शिखण्डी पूर्णमानसः
पाञ्चालैः सहितः सर्वैः सेनाग्रमभिकर्षति

MN DUTT: 05-150-013

तं निहत्य प्रलुब्धोऽयं शिखण्डी पूर्णमानसः
पाञ्चाल्यैः सहितः सर्वैः सेनाग्रमभिवर्तते

M. N. Dutt: The covetous Shiknandi, having killed him, has got his desire fulfilled and is (now) stationed at the head of his troops together with all the Panchalas.

BORI CE: 07-125-012

अपरश्चापि दुर्धर्षः शिष्यस्ते सव्यसाचिना
अक्षौहिणीः सप्त हत्वा हतो राजा जयद्रथः

MN DUTT: 05-150-014

अपरश्चापि दुर्धर्षः शिष्यस्ते सव्यसाचिना
अक्षौहिणी: सप्त हत्वा हतो राजा जयद्रथः

M. N. Dutt: Having destroyed seven Akshauhinis (of our army), another invincible disciple of yours, viz., Savyasachi has killed king Jayadratha.

BORI CE: 07-125-013

अस्मद्विजयकामानां सुहृदामुपकारिणाम्
गन्तास्मि कथमानृण्यं गतानां यमसादनम्

MN DUTT: 05-150-015

M. N. Dutt: Those allies of ours, desirous of our victory and welfare, have gone to the abode of Yama. How can I repay the debt (of obligation) that I owe to them?

BORI CE: 07-125-014

ये मदर्थं परीप्सन्ति वसुधां वसुधाधिपाः
ते हित्वा वसुधैश्वर्यं वसुधामधिशेरते

MN DUTT: 05-150-016

ये मदर्थं परीप्सन्ते वसुधां वसुधाधिपाः
ते हित्वा वसुधैश्वर्यं वसुधामधिशेरते

M. N. Dutt: Those lords of the earth, who desired for me the sovereignty of the earth, having abandoned all earthly prosperity, are lying on the earth.

BORI CE: 07-125-015

सोऽहं कापुरुषः कृत्वा मित्राणां क्षयमीदृशम्
नाश्वमेधसहस्रेण पातुमात्मानमुत्सहे

MN DUTT: 05-150-017

सोऽहं कापुरुषः कृत्वा मित्राणां क्षयमीदृशम्
अश्वमेधसहस्रेण पावितुं न समुत्सहे

M. N. Dutt: Coward that I am I have caused this great slaughter of my friends, and (therefore) cannot encourage myself to believe that I shall be able to purify myself by celebrating even a hundred horse-sacrifices.

BORI CE: 07-125-016

मम लुब्धस्य पापस्य तथा धर्मापचायिनः
व्यायच्छन्तो जिगीषन्तः प्राप्ता वैवस्वतक्षयम्

MN DUTT: 05-150-018

मम लुब्धस्य पापस्य तथा धर्मापचायिनः
व्यायामेन जिगीषन्तः प्राप्ता वैवस्वतक्षयम्

M. N. Dutt: Desirous of securing victory (for me who am covetous and sinful and a rebel against virtue, these (kings) have gone to the abode of the sons of Vivasvata.

BORI CE: 07-125-017

कथं पतितवृत्तस्य पृथिवी सुहृदां द्रुहः
विवरं नाशकद्दातुं मम पार्थिवसंसदि

MN DUTT: 05-150-019

कथं पतितवृत्तस्य पृथिवी सुहृदां दुहः
विवरं नाशकद् दातुं मम पार्थिवसंसदि

M. N. Dutt: I have fallen from virtue; an evil-minded and an enemy to my friends as I am why does not the earth yield me a hole (to bury me in).

BORI CE: 07-125-018

सोऽहं रुधिरसिक्ताङ्गं राज्ञां मध्ये पितामहम्
शयानं नाशकं त्रातुं भीष्ममायोधने हतम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 07-125-019

तं मामनार्यपुरुषं मित्रद्रुहमधार्मिकम्
किं स वक्ष्यति दुर्धर्षः समेत्य परलोकजित्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

Corresponding verse not found in BORI CE

MN DUTT: 05-150-020

योऽहं रुधिरसिक्ताङ्गं राज्ञां मध्ये पितामहम्
किं वक्ष्यत्ति हि दुर्धर्षः समेत्य परलोकजित्

M. N. Dutt: Among the kings, my grandsire with bloodred eyes (lies on an arrowy bed) what will that invincible hero, who has conquered the next world, say when he will meet me?

BORI CE: 07-125-020

जलसंधं महेष्वासं पश्य सात्यकिना हतम्
मदर्थमुद्यतं शूरं प्राणांस्त्यक्त्वा महारथम्

MN DUTT: 05-150-021

M. N. Dutt: See that the great bowman Jalasandha has been slain by Satyaki. That hero and mighty car-warrior exerting his utmost for my sake, has (at last) lain down his life.

BORI CE: 07-125-021

काम्बोजं निहतं दृष्ट्वा तथालम्बुसमेव च
अन्यान्बहूंश्च सुहृदो जीवितार्थोऽद्य को मम

MN DUTT: 05-150-022

काम्बोज निहतं दृष्ट्वा तथालम्बुषमेव च
अन्यान् बहूंश्च सुहृदो जीवितार्थोऽद्य को मम

M. N. Dutt: Beholding the king of Kamboja, Alambusha and many other friends lose their lives, what is the good of preserving my life?

BORI CE: 07-125-022

व्यायच्छन्तो हताः शूरा मदर्थे येऽपराङ्मुखाः
यतमानाः परं शक्त्या विजेतुमहितान्मम

MN DUTT: 05-150-023

न्यायच्छन्तो हताः शूरो मदर्थे येऽपराङ्मुखाः
यतमानाः परं शक्त्या विजेतुमहितान् मम

M. N. Dutt: Those unretreating warriors after exerting their utmost to vanquish my enemies and fighting for my sake have (at last) sacrificed their lives.

BORI CE: 07-125-023

तेषां गत्वाहमानृण्यमद्य शक्त्या परंतप
तर्पयिष्यामि तानेव जलेन यमुनामनु

MN DUTT: 05-150-024

तेषां गत्वाहमानृण्यमद्य शक्त्या परंतप
तर्पयिष्यामि तानेव जलेन यमुनामनु

M. N. Dutt: I will today repay the debts I owe them by exerting my utmost in the battle) and will then offer oblation of Jamuna water to them.

BORI CE: 07-125-024

सत्यं ते प्रतिजानामि सर्वशस्त्रभृतां वर
इष्टापूर्तेन च शपे वीर्येण च सुतैरपि

MN DUTT: 05-150-025

M. N. Dutt: O the foremost of those that wield weapons, I promise truly and swear by my good acts, my prowess and my sons.

BORI CE: 07-125-025

निहत्य तान्रणे सर्वान्पाञ्चालान्पाण्डवैः सह
शान्तिं लब्धास्मि तेषां वा रणे गन्ता सलोकताम्

MN DUTT: 05-150-026

निहत्य तान् रणे सर्वान् पञ्चालान् पाण्डवैः सह
शान्ति लब्धास्मि तेषां वा रणे गन्ता सलोकताम्

M. N. Dutt: That I will either obtain peace of mind by destroying the Panchalas together with the Pandavas or I will depart to the regions where they (i.e., my) friends have gone by being myself slain in battle.

Corresponding verse not found in BORI CE

MN DUTT: 05-150-027

सोऽहं तत्र गमिष्यामि यत्र ते पुरुषर्षभाः
हता मदर्थे संग्रामे युध्यमानाः किरीटिना

M. N. Dutt: I will go there whither those foremost of men, slain for may sake in battle by the fighting Kiriti, have departed.

BORI CE: 07-125-026

न हीदानीं सहाया मे परीप्सन्त्यनुपस्कृताः
श्रेयो हि पाण्डून्मन्यन्ते न तथास्मान्महाभुज

MN DUTT: 05-150-028

न हीदानीं सहाया मे परीप्सन्त्यनुपस्कृताः
श्रेयो हि पाण्डून् मन्यन्ते न तथास्मान् महाभुज

M. N. Dutt: Seeing they are not well protected our partisans are no longer desirous of supporting use. They deem the sons of Pandu are preferable to us, O mighty armed one.

BORI CE: 07-125-027

स्वयं हि मृत्युर्विहितः सत्यसंधेन संयुगे
भवानुपेक्षां कुरुते सुशिष्यत्वाद्धनंजये

MN DUTT: 05-150-029

स्वयं हि मृत्युर्विहितः सत्यसंधेन संयुगे
भवानुपेक्षां कुरुते शिष्यत्वादर्जुनस्य हि

M. N. Dutt: That truth-abiding one (Bhishma) himself ordained his own death in battle. And your respectable self too does not exert your best because Arjuna is your disciple.

BORI CE: 07-125-028

अतो विनिहताः सर्वे येऽस्मज्जयचिकीर्षवः
कर्णमेव तु पश्यामि संप्रत्यस्मज्जयैषिणम्

MN DUTT: 05-150-030

अतो विनिहताः सर्वे येऽस्मजयचिकीर्षवः
कर्णमेव तु पश्यामि सम्प्रत्यस्मजयैषिणम्

M. N. Dutt: It is, on this account, that all those who were desirous of our victory have been slain. At present I seen that Karna alone is anxious for our success.

BORI CE: 07-125-029

यो हि मित्रमविज्ञाय याथातथ्येन मन्दधीः
मित्रार्थे योजयत्येनं तस्य सोऽर्थोऽवसीदति

MN DUTT: 05-150-031

M. N. Dutt: That man, of dull understanding who without the exercise of proper discretion, takes one for a friend and employs him in actions which can only be performed by real friends, has his object frustrated.

BORI CE: 07-125-030

तादृग्रूपमिदं कार्यं कृतं मम सुहृद्ब्रुवैः
मोहाल्लुब्धस्य पापस्य जिह्माचारैस्ततस्ततः

MN DUTT: 05-150-032

तादृग् रूपं कृतमिदं मम कार्यं सुहृत्तमैः
मोहाल्लब्धस्य पापस्य जिह्मस्य धनमीहतः

M. N. Dutt: Covetous, sinful, crooked-minded and greedy of riches that I am, this affair of mine has been managed in this way by (so-called) best friend.

BORI CE: 07-125-031

हतो जयद्रथश्चैव सौमदत्तिश्च वीर्यवान्
अभीषाहाः शूरसेनाः शिबयोऽथ वसातयः

MN DUTT: 05-150-033

हतो जयद्रथश्चैव सौमदत्तिश्च वीर्यवान्
अभीषाहा शूरसेनाः शिबयोऽथ वसातयः

M. N. Dutt: King Jayadratha, that powerful monarch, the son of Somadatta, the Ameeshahas, the Surasenas, the Curas and the Vysatis have (all) been slain.

BORI CE: 07-125-032

सोऽहमद्य गमिष्यामि यत्र ते पुरुषर्षभाः
हता मदर्थं संग्रामे युध्यमानाः किरीटिना

MN DUTT: 05-150-034

सोऽहमद्य गमिष्यामि यत्र ते पुरुषर्षभाः
हता मदर्थे संग्रामे युध्यमानाः किरीटिना

M. N. Dutt: I will today go there whither those best of the Bharatas, slain for my sake in battle by the fighting Kiriti, have gone.

BORI CE: 07-125-033

न हि मे जीवितेनार्थस्तानृते पुरुषर्षभान्
आचार्यः पाण्डुपुत्राणामनुजानातु नो भवान्

MN DUTT: 05-150-035

M. N. Dutt: There is no good of my life without those foremost of men. O preceptor of the sons of Pandu, permit me to do this.

Home | About | Back to Book 07 Contents | ← Chapter 124 | Chapter 126 →