Mahābhārata

BORI CE: 12-328-001

जनमेजय उवाच
अस्तौषीद्यैरिमं व्यासः सशिष्यो मधुसूदनम्
नामभिर्विविधैरेषां निरुक्तं भगवन्मम

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-002

वक्तुमर्हसि शुश्रूषोः प्रजापतिपतेर्हरेः
श्रुत्वा भवेयं यत्पूतः शरच्चन्द्र इवामलः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-003

वैशंपायन उवाच
शृणु राजन्यथाचष्ट फल्गुनस्य हरिर्विभुः
प्रसन्नात्मात्मनो नाम्नां निरुक्तं गुणकर्मजम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-004

नामभिः कीर्तितैस्तस्य केशवस्य महात्मनः
पृष्टवान्केशवं राजन्फल्गुनः परवीरहा

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-005

अर्जुन उवाच
भगवन्भूतभव्येश सर्वभूतसृगव्यय
लोकधाम जगन्नाथ लोकानामभयप्रद

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-006

यानि नामानि ते देव कीर्तितानि महर्षिभिः
वेदेषु सपुराणेषु यानि गुह्यानि कर्मभिः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-007

तेषां निरुक्तं त्वत्तोऽहं श्रोतुमिच्छामि केशव
न ह्यन्यो वर्तयेन्नाम्नां निरुक्तं त्वामृते प्रभो

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-008

श्रीभगवानुवाच
ऋग्वेदे सयजुर्वेदे तथैवाथर्वसामसु
पुराणे सोपनिषदे तथैव ज्योतिषेऽर्जुन

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-009

सांख्ये च योगशास्त्रे च आयुर्वेदे तथैव च
बहूनि मम नामानि कीर्तितानि महर्षिभिः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-010

गौणानि तत्र नामानि कर्मजानि च कानिचित्
निरुक्तं कर्मजानां च शृणुष्व प्रयतोऽनघ
कथ्यमानं मया तात त्वं हि मेऽर्धं स्मृतः पुरा

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-011

नमोऽतियशसे तस्मै देहिनां परमात्मने
नारायणाय विश्वाय निर्गुणाय गुणात्मने

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-012

यस्य प्रसादजो ब्रह्मा रुद्रश्च क्रोधसंभवः
योऽसौ योनिर्हि सर्वस्य स्थावरस्य चरस्य च

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-013

अष्टादशगुणं यत्तत्सत्त्वं सत्त्ववतां वर
प्रकृतिः सा परा मह्यं रोदसी योगधारिणी
ऋता सत्यामराजय्या लोकानामात्मसंज्ञिता

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-014

तस्मात्सर्वाः प्रवर्तन्ते सर्गप्रलयविक्रियाः
ततो यज्ञश्च यष्टा च पुराणः पुरुषो विराट्
अनिरुद्ध इति प्रोक्तो लोकानां प्रभवाप्ययः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-015

ब्राह्मे रात्रिक्षये प्राप्ते तस्य ह्यमिततेजसः
प्रसादात्प्रादुरभवत्पद्मं पद्मनिभेक्षण
तत्र ब्रह्मा समभवत्स तस्यैव प्रसादजः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-016

अह्नः क्षये ललाटाच्च सुतो देवस्य वै तथा
क्रोधाविष्टस्य संजज्ञे रुद्रः संहारकारकः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-017

एतौ द्वौ विबुधश्रेष्ठौ प्रसादक्रोधजौ स्मृतौ
तदादेशितपन्थानौ सृष्टिसंहारकारकौ
निमित्तमात्रं तावत्र सर्वप्राणिवरप्रदौ

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-018

कपर्दी जटिलो मुण्डः श्मशानगृहसेवकः
उग्रव्रतधरो रुद्रो योगी त्रिपुरदारुणः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-019

दक्षक्रतुहरश्चैव भगनेत्रहरस्तथा
नारायणात्मको ज्ञेयः पाण्डवेय युगे युगे

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-020

तस्मिन्हि पूज्यमाने वै देवदेवे महेश्वरे
संपूजितो भवेत्पार्थ देवो नारायणः प्रभुः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-021

अहमात्मा हि लोकानां विश्वानां पाण्डुनन्दन
तस्मादात्मानमेवाग्रे रुद्रं संपूजयाम्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-022

यद्यहं नार्चयेयं वै ईशानं वरदं शिवम्
आत्मानं नार्चयेत्कश्चिदिति मे भावितं मनः
मया प्रमाणं हि कृतं लोकः समनुवर्तते

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-023

प्रमाणानि हि पूज्यानि ततस्तं पूजयाम्यहम्
यस्तं वेत्ति स मां वेत्ति योऽनु तं स हि मामनु

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-024

रुद्रो नारायणश्चैव सत्त्वमेकं द्विधाकृतम्
लोके चरति कौन्तेय व्यक्तिस्थं सर्वकर्मसु

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-025

न हि मे केनचिद्देयो वरः पाण्डवनन्दन
इति संचिन्त्य मनसा पुराणं विश्वमीश्वरम्
पुत्रार्थमाराधितवानात्मानमहमात्मना

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-026

न हि विष्णुः प्रणमति कस्मैचिद्विबुधाय तु
ऋत आत्मानमेवेति ततो रुद्रं भजाम्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-027

सब्रह्मकाः सरुद्राश्च सेन्द्रा देवाः सहर्षिभिः
अर्चयन्ति सुरश्रेष्ठं देवं नारायणं हरिम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-028

भविष्यतां वर्ततां च भूतानां चैव भारत
सर्वेषामग्रणीर्विष्णुः सेव्यः पूज्यश्च नित्यशः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-029

नमस्व हव्यदं विष्णुं तथा शरणदं नम
वरदं नमस्व कौन्तेय हव्यकव्यभुजं नम

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-030

चतुर्विधा मम जना भक्ता एवं हि ते श्रुतम्
तेषामेकान्तिनः श्रेष्ठास्ते चैवानन्यदेवताः
अहमेव गतिस्तेषां निराशीःकर्मकारिणाम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-031

ये च शिष्टास्त्रयो भक्ताः फलकामा हि ते मताः
सर्वे च्यवनधर्माणः प्रतिबुद्धस्तु श्रेष्ठभाक्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-032

ब्रह्माणं शितिकण्ठं च याश्चान्या देवताः स्मृताः
प्रबुद्धवर्याः सेवन्ते मामेवैष्यन्ति यत्परम्
भक्तं प्रति विशेषस्ते एष पार्थानुकीर्तितः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-033

त्वं चैवाहं च कौन्तेय नरनारायणौ स्मृतौ
भारावतरणार्थं हि प्रविष्टौ मानुषीं तनुम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-034

जानाम्यध्यात्मयोगांश्च योऽहं यस्माच्च भारत
निवृत्तिलक्षणो धर्मस्तथाभ्युदयिकोऽपि च

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-035

नराणामयनं ख्यातमहमेकः सनातनः
आपो नारा इति प्रोक्ता आपो वै नरसूनवः
अयनं मम तत्पूर्वमतो नारायणो ह्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-036

छादयामि जगद्विश्वं भूत्वा सूर्य इवांशुभिः
सर्वभूताधिवासश्च वासुदेवस्ततो ह्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-037

गतिश्च सर्वभूतानां प्रजानां चापि भारत
व्याप्ता मे रोदसी पार्थ कान्तिश्चाभ्यधिका मम

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-038

अधिभूतानि चान्तेऽहं तदिच्छंश्चास्मि भारत
क्रमणाच्चाप्यहं पार्थ विष्णुरित्यभिसंज्ञितः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-039

दमात्सिद्धिं परीप्सन्तो मां जनाः कामयन्ति हि
दिवं चोर्वीं च मध्यं च तस्माद्दामोदरो ह्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-040

पृश्निरित्युच्यते चान्नं वेदा आपोऽमृतं तथा
ममैतानि सदा गर्भे पृश्निगर्भस्ततो ह्यहम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-041

ऋषयः प्राहुरेवं मां त्रितकूपाभिपातितम्
पृश्निगर्भ त्रितं पाहीत्येकतद्वितपातितम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-042

ततः स ब्रह्मणः पुत्र आद्यो ऋषिवरस्त्रितः
उत्ततारोदपानाद्वै पृश्निगर्भानुकीर्तनात्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-043

सूर्यस्य तपतो लोकानग्नेः सोमस्य चाप्युत
अंशवो ये प्रकाशन्ते मम ते केशसंज्ञिताः
सर्वज्ञाः केशवं तस्मान्मामाहुर्द्विजसत्तमाः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-044

स्वपत्न्यामाहितो गर्भ उतथ्येन महात्मना
उतथ्येऽन्तर्हिते चैव कदाचिद्देवमायया
बृहस्पतिरथाविन्दत्तां पत्नीं तस्य भारत

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-045

ततो वै तमृषिश्रेष्ठं मैथुनोपगतं तथा
उवाच गर्भः कौन्तेय पञ्चभूतसमन्वितः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-046

पूर्वागतोऽहं वरद नार्हस्यम्बां प्रबाधितुम्
एतद्बृहस्पतिः श्रुत्वा चुक्रोध च शशाप च

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-047

मैथुनोपगतो यस्मात्त्वयाहं विनिवारितः
तस्मादन्धो जास्यसि त्वं मच्छापान्नात्र संशयः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-048

स शापादृषिमुख्यस्य दीर्घं तम उपेयिवान्
स हि दीर्घतमा नाम नाम्ना ह्यासीदृषिः पुरा

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-049

वेदानवाप्य चतुरः साङ्गोपाङ्गान्सनातनान्
प्रयोजयामास तदा नाम गुह्यमिदं मम

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-050

आनुपूर्व्येण विधिना केशवेति पुनः पुनः
स चक्षुष्मान्समभवद्गौतमश्चाभवत्पुनः

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-051

एवं हि वरदं नाम केशवेति ममार्जुन
देवानामथ सर्वेषामृषीणां च महात्मनाम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-052

अग्निः सोमेन संयुक्त एकयोनि मुखं कृतम्
अग्नीषोमात्मकं तस्माज्जगत्कृत्स्नं चराचरम्

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.

BORI CE: 12-328-053

अपि हि पुराणे भवति
एकयोन्यात्मकावग्नीषोमौ
देवाश्चाग्निमुखा इति
एकयोनित्वाच्च परस्परं महयन्तो लोकान्धारयत इति

Corresponding verse not found in M. N. Dutt's version.